Форум | Холбоо барих
Блог хайлт:

Teacher of Chemistry B.Tsolmon

Атомын бүтэц

Атомын бүтцийг монгол ардын
         аман зохиолын хэлээр


Атом гэдэг асар жижиг
Атом гэдэг агуу хүчтэн
Атомын бүтцийг гайхан шагширч
Аугаа хүчийг нь сүрдэн биширцгээе!



Атом гэдэг дэндүү хүчтэй ч
Аргагүй нарийн бүтэцтэй  юм шүү
Алив хүүхдүүд минь наашаа суу
Атомын бүтцийг тайлж өгье

Химийн урвалаар ямар ч бодис
Хичнээн янзаар хувирна
Түүнийг үүсгэсэн мүлекул

Тэр бүхэнд задарна



Өчүүхэн жижиг молекул
Өчнөөн олон атомаас тогтоно
Харин тэдгээр атомууд нь
Химийн урвалд тэсвэртэй
Атом гэж юу юм бэ
Ахиад цаашаа задардаг юм уу
Учир нь олдомгүй атомын нууцыг
Ухаж сайн судлаад үзье


Атом бүхэлдээ цахилгаан саармаг
Аливаа зүйлд үл татагдана
Харин дотроо олон хэсэг
Хасах нэмэх цэнэгтэй бөөмс
Төв дунд нь цөм оршино
Түүнийг тойроод электронууд эргэнэ
Хасах нэг цэнэгтэй электроны
Харин өөрийнх нь масс өчүүхэн бага
Учир иймд атомын масс
Угтаа ганцхан цөмийн масс



Атом саармаг байхын учир
Атомын цөм нэмэх цэнэгтэй
Бас л цөм нь нарийн нийлмэл бүтэцтэй
Бяцхан хэсгүүдийн нэг протон, нейтрон
Нэмэх нэг цэнэгтэй протон
Нэгтэй тэнцүү масстай
Нейтрон массаар тэнцүү ч
Нэг ч цэнэг байхгүй
Масс нь цөмөөрөө нэгтэй тэнцүү
Магад тооны нийлбэр нь цөмийн масс



Электроны тоо буюу цөмийн цэнэгийг
Элементүүдийн үелэх системээс хараарай
Үелэх системд эзлэх байр нь
Үнэндээ түүнийг заагаад өгнө
Атомын масс ч үелэх системд бий
Албаар түүнийг бүхэл тоо болгоорой
Ингээд та нар бүгдийг ойлголоо
Элемент бүр дээр шалгаад үзээрэй

Электроны тоо нь өөрчлөгдсөн байвал

Ийм атомыг ион гэдэг юм
Элекроны тоо нь хорогдсон атом
Эерэг цэнэгтэй ион катион болно
Электроны тоо нь нэмэгдсэн атом
Сөрөг цэнэгтэй ион анион болно
Эерэг, сөрөг ионуудын таталцахад
Элдэв янзын молекул үүснэ
Энгийн химийн урвалаар атом
Үүнээс өөр өөрчлөлт байхгүй


Цөмийн урвал болвол харин
Сүрхий өөрчлөгдөж өөр атом болно
Атомын цөм задрах үед
Асар их энерги ялгарч
Аюул нь хэдэн үе дамжих
Аймшигт дэлбэрэл болно
Цөмийн энергийн энэ их хүчийг
Сүүлийн үед ашиглах болж
Эрчим хүчний эх булаг болгон
Энхийн үйлсэд зориулж байна


Атом гэдэг асар жижиг
Атом гэдэг аугаа хүчтэн
Атомын бүтцийг гайхан шагширч
Аугаа хүчийг нь сүрдэн биширцгээе



бичсэн: Teacher of Chemistry B.Tsolmon | төрөл: Хими 2009-11-01 өдөр 13:24
Холбоос | Мэйлээр илгээх |

Сэтгэгдэл бичих .... ....

Танилцуулга

Зургийн цомог

Архив

RSS | Сэтгэгдлийн RSS | BlogMN бүртгэл | Тусламж | BlogMN гишүүн хайх | BlogMN нүүр
© 2007 Teacher of Chemistry B.Tsolmon